Veteriner.CC
 Ana Sayfa Hastalıklar Yutak Hastalıkları
 

Hastalıklar

Veteriner.CC Hastalıklar
  1. Abomazum Deplasmanları Yeni içerik
  2. Abomazum Ülseri Yeni içerik
  3. Agalaksia
  4. Akut Metritis (Rahim İltihabı) Yeni içerik
  5. Akut rumen asidozu
  6. Apityalismus
  7. Bakteriyel Böbrek hastalığı
  8. Basit İndigesyon Yeni içerik
  9. Brucellozis
  10. Botulismus
  11. B.S.E. (Deli Dana Hastalığı)
  12. Buzağı ishalleri
  13. Cryptosporodiosis
  14. Coryza gangrenosa bovum (CGB)
  15. Çiçek Hastalığı
  16. Delibaş Hastalığı (Coenurus Cerebralis) Yeni içerik
  17. Dil Hastalıkları
  18. Diş Hastalıkları
  19. Domuz Gribi
  20. EHD - Geyik Hastalığı
  21. Ektima Yeni içerik
  22. Enterotoksemi
  23. Farengitis
  24. Gebelik Toksemisi Yeni içerik
  25. Hipokalsemi (Süt Humması) Yeni içerik
  26. Kara Hastalık
  27. Keçi ciğer ağrısı
  28. Ketozis Yeni içerik
  29. Kıl Dökülmesi Yeni içerik
  30. Kızıl ağız hastalığı (Yersiniosis)
  31. Kronik rumen asidozu
  32. Kuduz (Rabies)
  33. Kurşun Zehirlenmesi (Plumbism)
  34. Listeriozis
  35. LSD
  36. Mantar (Darmatomikozis) Yeni içerik
  37. Mastitis Yeni içerik
  38. Mavi Dil Hastalığı (Bluetongue)
  39. Nokra (Hypodermosis) Yeni içerik
  40. Omasum konstipasyonu
  41. Oestrus ovis (Burun Kurdu) Yeni içerik
  42. Ön Mide Hastalıkları
  43. Özefagus daralması
  44. Özefagus genişlemesi
  45. Özefagus spazmı
  46. Özefagus tıkanması
  47. Özefagus yangısı
  48. Pika Yeni içerik
  49. Piyeten
  50. Pityalismus
  51. Pneumoni (Akciğer Enfeksiyonu) Yeni içerik
  52. RPT
  53. Rumen Timpanisi Yeni içerik
  54. Siğil (Kutan Papillamatoz) Yeni içerik
  55. Stomatitis
  56. Şap
  57. Şarbon (Antrax)
  58. Tetanoz
  59. Toxoplasmosis
  60. Tüberküloz
  61. Tükrük bezinin yangısı
  62. Tükrük taşı
  63. Üç gün Hastalığı
  64. Yanıkara
  65. Yutak hastalıkları
  66. Yün Yeme Hastalığı Yeni içerik

YUTAK (PHARENX , FARENKS) HASTALIKLARI

    YUTAK FELCİ  (Paralysis pharyngis):

   Yutma işlevine katılan yutak kaslarının ve sinirlerinin (özellikle N. glossopharyngicus) felcidir. Nadiren idiopatik olarak oluşmasına karşılık genellikle semptomatik olarak sentral sinir sistemi hastalıklarıyla birlikte bulunur (sentral paraliz). Felç tam veya kısmı olabildiği gibi sentral veya perifer de olabilir.  Sentral paralizlerde yutma kabiliyeti yoktur, perifer paralizlerde hasta yutabilmesine rağmen yem genellikle özefagusta birikir.

   Etiyoloji:

   Primer  (idiopatik farenks felci):

   N. glossopharyngicus'un perifer harabiyeti (sinirin abse veya tümörle basınç altında tutulması, alt çene kırıkları ve kranium tabanı kırıklarında zarar görmesi gibi), bazı toksik yemlerin (çürümüş yem toksinleri, mantar toksinleri, bazı fasulye çeşitleri, şalgam, burçak) etkisiyle

    Sekunder (semptomatik) farenks felçleri:

   Spesifik veya spesifik olmayan beyin hastalıkları (kuduz, yalancı kuduz, sporadik ve enzootik beyin ve beyin zarları yangıları, intraserebral veya meningial tümörler, apseler, parazitler, kafatası traumaları ve kanamalar), zehirlenmeler (botulismus eksotoksinleri, kronik kurşun zehirlenmesi, mikotoksikozis) Metabolizma hastalıkları (hipokalsemik doğum felci, ketozisin sinirsel şekli, transport tetani, ahır tetanisi)

   Hastalık Belirtileri:

  • Primer felçler genellikle yavaş yavaş gelişir. Önceleri kaba yemler, daha sonra yumuşak yemleri ve sulu gıdaları, daha ileri safhada su  ve hatta salyayı dahi yutamaz (yutma refleksi kaybolur). Pseudosalivation görülür. Dil etkilendiği ve çiğneme kasları da kısmen felç olduğundan çiğneme şekli az veya çok değişmiştir. Bu yüzden geviş getirme yavaş olur, genellikle geviş lokması ağızdan geri düşer. Verilen yemler acele ile alınır, fakat hemen böğürme, öksürük ve dispno ile tekrar ağızdan ve burundan geri gelir (regurgitasyon). Bazen hırıltılı solunum görülür.

  • Eksikozis oluşuncaya kadar salya akışı bulunur. İdiopatik farenks felçlerinde genel durum başlangıçta az bozulur. Birkaç gün sonra verim azalması, zayıflama, nihayet sallanma ve genel bitkinliğin diğer belirtileri görülebilir.

  • Semptomatik felçlerde ise esas hastalığa ait semptomlar tabloya hakimdir.

  • En önemli komplikasyon yanlış yutmaya bağlı aspirasyon pnömonisi tehlikesidir.

   Tanı ve Ayırıcı Tanı:

   Klinik semptomlar karakteristik olduğu için ilerlemiş olaylarda tanı güç olmaz. Genelde su ve yem alımları sırasında hayvanda görülen fonksiyon bozuklukları tanı için yeterlidir. Yutkunma refleksi ve mevcut değişiklikler (abse, tümör) elle kontrol edilebilir (kuduz şüphesinde ise kesinlikle el vurulmaz). Stomatitisle seyreden hastalıklar, yutak yangıları, dil yangı ve felçleri, alt çene kemiği kırıkları, diş hastalıkları ve özefagus tıkanmaları ile karıştırılabilir.

   Prognoz:

   Genellikle hastalığın iyileşme şansı çok azdır. Tam olmayan idiopatik yutak felçlerinde şayet neden erken olarak ortadan kaldırılabilir ve  hasta iyileşinceye kadar suni olarak beslenebilirse iyileşme şansı olabilir.  Hipokalsemik tetanilere bağlı felçlerde prognoz iyidir.

   Semptomatik felçlerde prognoz esas hastalığa bağlıdır.

   Sağaltım:

  • Semptomatik farenks felcine neden olan sentral sinir sistemi hastalıkları ile botulismusta tedavi anlamsızdır. Primer felçlerde hastalık sebebi uzaklaştırılmalıdır. Şüpheli görülen yemler verilmez, gerekirse rumenin vemidenin boşaltılması veya sürgüt ve adsorbanların verilmesi ile mide ve barsak kanalından uzaklaştırılır. Lokal bilinen nedenler mümkünse operasyon ile uzaklaştırılır (apselerin açılması, tümörlerin ekstirpasyonu).

  • Hatalı yutma sonucu gelişecek aspirasyon pnömonisinden sakınmak için yem ve su yerden verilmelidir.

  • Yemi ve suyu alamayan hastalar suni olarak beslenmelidir (en basit burun meri sondasıyla yapılır). Su ihtiyacı kalın barsaklara günlük yapılan lavman ile (iki kez yirmişer litre) karşılanabilir. Taze rumen içeriği, öğütülmüş tahıl, sulu lapalar, 50–100 g sodyum propiyonat ilave edilmiş şeker pancarı parçaları rumen sondasıyla verilebilir. Paranteral olarak % 5-10’luk dekstroz solusyonları %0,9’luk tuz solusyonları ile birlikte verilir.

  • Medikamental tedavi de sinirlerin uyarılması için küçük dozlarda kalsiyumboroglukonat (i.v.) verilir. Ayrıca B Kompleks vitaminleri (özellikle B1 vit.) parenteral uygulanır.

  • Semptomatik felçlerde ayrıca esas hastalığın tedavisi yapılır.

   YUTAKTA DARALMA VE TIKANMALAR:

   Etiyoloji:

    Yutak bölgesindeki lenf yumrularına bulaşan tüberküloz, löykoz ve aktinobasilloz olaylarında, ayrıca yutak içi ve çevresinde kist, tümör, apse gibi oluşumlarda gözlenir.

   Belirtiler:

   Genellikle kronik seyirlidirler, yavaş gelişirler. Yutma güçlüğü, öksürük, solunum güçlüğü, hırıltılı solunum, salya akıntısı ve yutak bölglesi lenf yumrularında şişlik gibi semptomlar vardır.

   Tanı, Ayırıcı Tanı ve Sağaltım:

   Yutak çevresi gerek içten ve gerekse dıştan inspeksiyon ve palpasyonla muayene edilerek mevcut şişlikler tesbit edilebilir. Tüberkülozu ekarte etmek için tüberkülin testleri, löykoz için ise kan muayeneleri yapılır. Gerekirse mecburi kesime gönderilirler. Kronik abse olaylarında hariçten iyot pomatları ile abseler olgunlaştırılır, temizlenir. Sepsis tehlikesi varsa parenteral antibiyotik (penisilin-steptomisin) uygulanır. Tümörler ise ekstirpe edilir.

   DERLEYEN: Vet. Hek. Hüseyin DEMİRTAŞ

 
Veteriner.CC

Copyright © 2007 - 2021 Veteriner.CC®
Her Hakkı Saklıdır - All right reserved