|
EKTİMA
Kuzu ve oğlaklarda
burun ucu, dudaklar
ve ayaklarda, bazen
de erişkin
koyunların
memelerinde kabuklu
papüller ile
karakterize, çok
bulaşıcı viral bir
hastalıktır. Hasta
hayvanların etini
yiyen insanlarda da
bildirilmiştir.
Hastalığa bilhassa
ilkbahar ve yaz
aylarında daha sık
rastlanır.
Etiyolojisi ve
Patogenez:
Hastalığın etkeni
epitheliotrop bir
virüstür. Virusun
dış şartlarda
dayanıklılığı çok
fazladır. Özellikle
kabuk ve kurumuş
eksudat içinde
olursa kuru ve
sıcağa çok
dirençlidir. Ahır ve
merada yıllarca
enfeksiyon
yeteneğini korur.
Enfeksiyon sürüde
hayvandan hayvana
direk temasla veya
enfekte ağıl, ahır,
otlak, çobanlar,
araç ve gereçlerle
indirek olarak
bulaşır. Virus,
vücudun herhangi bir
yerindeki ( dudak,
meme, ayak ve
genital organlarda )
yara, çizik ve
çatlaklardan vücuda
girer. Epitelyum
hücrelerinde
artışıyla sırasıyla
papül, püstül ve
kabuklar oluşur, 14
gün içinde nedbe
bırakmadan deri
yüzeyleri tekrar
iyileşir. Viremi
oluşmaz, enfeksiyon
lokal kalır ve iyi
huylu seyreder.
Fakat bakteriyel
enfeksiyonlarla
komplike olursa deri
ve mukozalara tekrar
yayılır. Hastalığın
kendisi öldürücü
olmamasına rağmen,
hayvanın
beslenmesini
aksattığı için
zayıflamalara ve
diğer hastalıklara
karşı direnç
azalmalarına yol
açar.
Semptomlar:
İnkübasyon süresi
8-10 gündür.
Lezyonların
yerleştiği yere göre
hastalığın 3 formu
görülür.
Labial Form:
En sık görülen
formdur. Hastalık
lezyonları , en çok
dudak bölgesine
yerleşir.
Başlangıçta kızarık
papüller şekillenir.
Daha sonra bu
papüller kabuklanır
ve siğil görünümü
alır. Lezyonların
çapı gittikçe büyür
ve çoğunlıkla
birbirine yakın
olanlar birleşerek
daha büyük
lezyonlara
dönüşürler.
Lezyonlar büyüdükçe
hasta dokular,
düzensiz
poliferasyon
nedeniyle daha
belirgin bir durum
alır ve
sertleşirler. Daha
sonra lezyonların
üzeri boz-esmer
renkte kabuklarla
örtülür. Böyle
lezyonlar adeta
karnabahar
görünümünü andırır.
Bu kabuklar
kaldırıldığında
altında sert, kısmen
irinle örtülü,
kanayan granülasyon
dokusu görünür.
Kabuklar
kaldırılmazsa
iyileşme ilerledikçe
kendiliğinden düşer.
Bazı olaylarda göz
kapakları, kulaklar,
yanakların iç yüzü
ve burun delikleri
çevresinde de
lezyonlar
oluşabilir. Bu
lezyonlar ağrılı
olduğundan yem
yemeyi engeller,
hayvanlar zayıflar
ve direnç azalması
nedeniyle sekunder
bakteriyel
enfeksiyonlar ortaya
çıkabilir.
Lezyonlara sekunder
olarak
mikroorganizmalar
bulaşmışsa dil,
akciğerler ve
rumendede benzeri
lezyonlar
gelişebilir.
Ektima çoğunlukla
ilk lezyonların
ortaya çıkışından
10-20 gün sonra
sürüde en şiddetli
devreye girer.
Lezyonlar genellikle
2-3 hafta içersinde
iyileşebilir.
Ülserleşme olmuşsa
hastalık daha uzun
süre devam eder.
Ülserleşen
lezyonlarda nekroz
bakterileri üreyerek
sepsise sebep
olabilirler.
Hastalığı atlatan
hayvanlar bir daha
yakalanmazlar.
Pedal Form:
Burada lezyonlar
ayakların korona ve
interdigital
bölgerine yerleşir.
Dudaklardaki
lezyonlara
benzerler, fakat
büyüklükleri daha
sınırlıdır ve
topallığa neden
olurlar.
Genital Form:
Lezyonlar skrotum,
prepusium, meme,
vulva ve anüste
görülür. Bu
bölgelerde şişkinlik
ve hafif irinli
sızıntı ortaya
çıkar. Hastalıklı
dokularda görülen
lezyonlar dudak
formundakilere
benzer.
Diagnoz:
Klinik semptomlara
göre teşhis konur.
Ancak kesin teşhis
marazi maddenin
elektron mikroskopta
muayenesi ile konur.
Profilaksi:
Hastalık mevsiminden
birkaç hafta önce
aşılama
yapılmalıdır. Ektima
aşıları hasta
kuzulardan toplanan
kabuklardan
hazırlanır ve deriye
skarifikasyon
tarzında uygulanır.
Hastalık çıkmayan
bölgelerde aşı
tatbik edilmez.
Tedavi:
Veteriner Hekiminize
danışınız!
Derleyen:
Veteriner Hekim
Tolga GÜNDÜZ
Kaynak:
|
