MISIR SİLAJI

Mısır silajı bütün dünya ülkelerinde oldukça geniş ölçüde kullanılmaktadır. Mısır silajı enerji yönünden zengin olup kapsamındaki selülozun sindirimi de yüksektir. Mısır silajının en önemli dezavantajı ham protein düzeyinin % 10’un altında olmasıdır.

Mısır silajında, renk ve koku kaliteyi belirleyen önemli kriterleridir. İyi bir mısır silajında renk koyu yeşil veya hafif kahverengimsidir. Eğer renk koyu kahverengiye dönmüş ise uygun olmayan bir fermantasyon ve aşırı ısınma söz konusudur. Mısır silajında arzu edilen asiditeye ancak silo yeminin doldurulup üzeri kapandıktan 3 hafta sonra ulaşılır.
Yemde oluşan ısıya göre üç silaj tipi vardır.

Bunlardan birincisi; yeterli ısı şekillenmemiş silajdır. Bu durumdaki silaj yeminde sarımtrak bir renk, keskin bir koku, çamurumsu yumuşak bir doku yapısı vardır ve pH 5’in üzerindedir.

İkincisi, aşırı derecede ısı oluşumunda elde edilen silaj yemidir. Bu tip silajda kahverenginden siyaha dönen bir renk, kavrulmuş veya yanmış şeker kokusu hissedilir.

Üçüncüsü ise silaj yeminde uygun bir ısının olmasıdır. Böyle bir silaj, parlak bir yeşil renge ve hoş bir sirke kokusuna sahiptir. Ayrıca bitki doku yapısını kaybetmez. Tam üniformite hakim olup pH’da 4.5’in altındadır.

Mısır silajında uygun bir paketlemenin yapılmaması durumunda silaj yemine hava, bir başka ifade ile oksijen girer. Oksijenin materyalin içine doğru sızması halinde, yemin nem oranı da yüksek ise, yetersiz bir asidite oluşur ve ortamda bütirik asit bakterileri şekillenir. Silaj yeminde bütirik asitin şekillenmesi, pH’nın yükselmesine neden olur ve kullanılabilir enerjinin tüketilmesine kadar fermantasyon devam eder.

Mısır silajının avantajları şu şekilde sıralanabilir;

1. Yüksek enerji içeriğine sahip olduğundan konsantre yemin daha az kullanılmasına olanak sağlar.
2. Yemlerin lezzetini artırır.
3. Süt üretimi ve vücut kondüsyonunun devamı için hazır enerji sağladığı gibi düzenli bir ruminasyonun olabilmesi için de yeterli düzeyde selüloz içerir.
4. Çayır ve diğer baklagil otlarına nazaran idaresi ve kullanımı daha kolaydır.
5. Misir silajı NDF (neutral deterjan fiber) bakımından düşük olduğundan besinsel değeri de yüksektir.

Mısır silajı yapılırken iki önemli kriter vardır. Bunlar mısır hasılının biçim zamanının çok iyi belirlenmesi, diğeride iyi bir fermantasyonun sağlanmasıdır. Mısır hasılı silajında bir katkı maddesi kullanmak zorunlu değildir. Ancak biçim zamanının geçirilmesi ve toprak yapısının potasyum bakımından yetersiz olması durumunda bazı katkı maddelerine ihtiyaç duyulur. Mısır hasılı silajında iyi bir fermantasyonun sağlanması için silaj yeminin tonuna 3.2 kg K₂O ve 12 kg P₂O5 katılabilir. İyi bir fermantasyonun olması için silaj yeminin yeterli ölçüde nitrojen, fosfor ve potasyum içermesi gerekir. Potasyum yönünden yetersiz topraklarda yetişen bitkilerde mineral miktarı da düşüktür. Bu ise yemde ham protein miktarının da düşmesine neden olur. Bu bağlamda yemde yeterli ölçüde potasyumun bulunması hem fermantasyonu artırır hem de protein miktarını yükseltir.

Mısır hasılı silajında fazla miktarda tahıl tanesi vardır ve bu düzey yaklaşık olarak %40’ı bulur.

Mısır silajının sindirilebilirlik değeri bitki bölümüne göre, en yüksekten düşüğe doğru, tanesi > yaprakları > kabuğu > koçanı > sap kısmı şeklinde sıralanabilir. Mısır varyeteleri arasındaki farklılıklar silaj yemine de yansımaktadır. Nitekim besin maddeleri yönünden saptanan farklılıklar daha çok selüloz ve protein miktarında olmaktadır.

Mısır hasılında en uygun biçim zamanı tanenin koçanla birleştiği yerde siyah bir tabakanın oluştuğu dönemdir. Silaj yemi 4 farklı dönemde biçilebilir. Bunlar;

1. Süt taneli dönem,
2. Hamur kıvamı,
3. Hamur kıvamının son dönemi,
4. Tanenin tam sertleştiği dönem olarak sıralanabilir.

Bu dönemler içerisinde ilk üçü biçim için elverişlidir. Ancak mısır hasılı çok erken dönemde biçildiğinde su ve şeker çok yüksek düzeye ulaşır ve bu durumda da fazla miktarda asidite söz konusu olur. Sözü edilen bu durum silaj yeminin lezzetini bozduğu gibi kalitesinin de düşmesine yol açar. Bir başka ifade ile mısır hasılı hasatı için en uygun hasat (biçim) zamanı süt çizgisinin 1/2- 2/3 arasında olduğu dönemdir.

KAYNAK: SİLAJ VE SİLAJ KATKILARI ( PROF. DR. VAROL KURTOĞLU )