Taşyoncası (Melilotus mill. ) Zehirlenmesi

Taş yoncası, verimsiz ve kurak topraklarda yetişebilen ve yem değeri iyi olan bir yonca türüdür. Bu yem maddesi yeşil ve büyüme döneminde zehirli değildir. Ancak küflü yonca tüketildikten sonra yapısında bulunan kumarin maddesi rumende dikumarol’e dönüşür. Yonca normal koşullarda kumarin maddesi kapsar, bu yem maddesi küflenme sonucu dönüşür. Taş yoncası dikumarinezehirlenmesi olguları tüm herbivorları etkileyebilir. Yalnız sığırlar daha hassastır. Koyunlar daha az etkilenirler. Atlarda da zehirlenme olabilir.

Klinopatolojik zehirlenme olayı rasyonda kapsadığında meydana gelebilir. Bununla beraber rasyonda dikumarol 20-30 10 ppm dikumarol ppm’den daha az olduğunda kanın pıhtılaşma zamanında önemli değişiklikler oluşmaz. Kuzu ve danalarda rasyonla alınan dikumural 2 mg/kg CA üstüne çıktığında zehirlenme bulguları oluşmaya başlar. Rasyon 60-70 ppm dikumarol içerdiğinde koyunlarda 17-23 günde hemorajik olaylar meydana gelebilir. Dikumarol vitamin K antogonistidir. Zehirlenmede ruminantların deri altında ve kaslar arasında kanamalar meydana gelebilir. Yaralanma ve operasyon gibi olaylarda kan pıhtılaşmaz ve kanama süresi uzayabilir. Bu nedenle anemi ve verim düşüklükleri oluşabilir. Bu zehirlenmenin üstesinden gelebilmek için Vitamin K enjekte edilir.

Taş yoncasının balyalanması ve silajının yapımı esnasında küflenmeyi önlemek gerekir. Diğer bir alternatif olarak meranın değiştirilmesi önerilir.
Tedavi: Sığıra (350-400 kg CA ) 5.000 mg vitamin K3 oral olarak verilebilir. 500 kg CA’ında bir sığıra 10 g/gün vitamin K verilebilir. En iyisi gebeliğin son üç haftasında hayvanlara taş yoncası verilmemelidir.

KAYNAK: YEMLER, YEM HİJYENİ VE TEKNOLOJİSİ ( PROF. DR İRFAN ÇOLPAN )