|
CORYZA GANGRENOSA
BOVUM
(MALİGNANT CATARRHAL
FEVER)
Coryza gangrenosa
bovum, sığır ve
mandalarda rastlanan
bir viral enfeksiyon
olup, özellikle baş
bölgesindeki
mukozalarda şiddetli
kataral ve
erezyonlu yangı ve
tipik
keratokonjuktivitis
ile karakterizedir.
Meningoencephalitis
,gastro enteritis ve
bazı deri
lezyonları da
görülebilir.
Morbiditesi düşük,
mortalitesi yüksek
bir hastalıktır .
koyunculuk ve
sığırcılığın bir
arada yürütüldüğü
işletme ve bölgeler
için önemli bir
sorundur. Ülkemizde
sık rastlanmaktadır.
Etiyoloji:
Etkeni herpes virüs
grubundan bir
virüstür. Virüsün
birbirinden ayrı iki
tipi mevcuttur.
Bunlardan biri
alcelapine herpes
virüs -1 dir. Afrikada
bulunur . İkinci
tipi sheep
assochated herpes
virusdur. Avrupa
ülkeleri,Amerika ve
ülkemizde bu tip
mevcuttur. Bu
virüsün taşıyıcısı
koyunlardır.
Epidemiyoji:
Doğal enfeksiyonlar,
sığır, manda ve
bizonlarda görülür.
Afrika tipi virus
enfeksiyonları bazı
yabani ruminantlarda
da görülmektedir.
Avrupa ve Amerika da
rastlanan koyuna
adapte virus koyun
vasıtasıyla bulaşır.
Bu virus çok
hassastır. Dış
ortamda uzun süre
canlı kalamaz.
Koyunlar virus
rezervuarı görevini
görürler.
Hasta sığırlardan
alınan bir
materyalin sağlam
sığıra inokule
edilmesi ile
hastalığı
bulaştırmak mümkün
değildir. Koyunların
bulaşmadaki rolünün
niteliği henüz
anlaşılabilmiş
değildir.
Koyunlarla
sığırların aynı
merada veya aynı
ahırda bulunmaları
halinde, aradan 3
hafta ila 6 ay
arasında bir zaman
geçtikten sonra,
sığırlar arasında
tek tük klinik olgu
ortaya çıkar. Kurban
bayramını takip eden
2-3 ay içinde bu
hastalığa daha çok
rastlanmaktadır.
Hastalık her yaş
sığırda rastlanır.
Fakat 6 aylık ile 2
yaş arasındaki genç
sığırlar en
duyarlılarıdır.
Morbidite oranı
genellikle düşüktür.
Bulaşmadan şüpheli
bir sığır
popülasyonunda
yıllık hastalık
oranı %3-4
dolaylarından pek
yukarı çıkmaz. Genç
boğa ve düveler
arasında %15-20
dolayına kadar çıkan
morbidite
kaydedildiği olur.
Semptomlar:
İnkubasyon süresi
normalde 3-8
haftadır. Bazen 6
aya kadar çıkabilir.
Beden ısısı artışı,
genel
durgunluk,gözyaşı
akıntısı ,
konjuktivalarda çok
şiddetli hiperemi,
fotofobi, gözyaşı
akıntısı, seromukoz
burun akıntısı
, solunum sayısı
artışı ve hafif eksitasyon
belirtileri ile
hastalık başlar.
Hastalığın ikinci
veya üçüncü
gününden itibaren
keratitits ortaya
çıkar . her iki
gözde, cornea da
çevreden merkeze
doğru ilerleyen opak
görünüşte keratitis
dikkati çeker.
Konjiktiva çok
hiperemik ,sklera
damarları
dolgundur.ön göz
kamerasında kan
toplanması fark
edilebilir.
Baş bölgesi
vücudun diğer
bölgelerine göre
daha sıcaktır.
Boynuz dipleri elle
tutulduğunda sıcak
hissedilebilir.burun
mukozası çok
kızarıktır. Burun
içinde ,mukozayı
kaplayan.boz gri
renkte
psoydomembranlar
vardır. Burun
kanalları daraldığı
için, inspiratorik
solunum güçlüğü
şekillenir,solunum
hırıltılıdır.ağız
sıcak, mukoza yer
yer kızarıktır.
Hastalığın
başlangıcından 3-4 gün sonra cornea
tamamıyla bulanık
hale gelir.
Hastalığın ilerlemiş
dönemlerinde
,titremeler,aşırı
eksitasyon hali ve
şiddetli ishal
başlar.ishalin
başlamasından sonraki
iki üç gün içinde
hayvan ölür. bazı
hastalarda perineum
bölgesinde
,memelerde ,scrotumda
ve ayaklarda
,vezikül erozyon ve
kabuklanmalar
olabilir.
Akut
meningoencephalitis
ve enteritis ile
komplike olguda
prognoz çok kötüdür.
Bu hastalar
hastalığın
başlangıcından
sonraki 8-10 gün
arasında ölürler.
Mortalite oranı %90
dolaylarındadır.
Gebe inekler
hastalığın ateşli
döneminde yavru
atabilirler.
Sağaltım:
Veteriner Hekiminize
danışınız.
İlaçla sağaltım
mümkün değildir.
Sekunder
enfeksiyonlara karşı
geniş spektrumlu
antibiyotikler
kullanılabilir.
Hastalığın akut
devresinde ateş
düşürücü ve
analjezik ilaçlar
verilebilir. (yüksek
dozda penisilin,
kısa süreli
dexomethason ,
neomycinli göz
damlası ,göze %1
atropin sülfat
damlatılması gibi
palyatif sağaltım
yöntemleri
denenebilir.)
Koruma:
Koruyucu bir aşı
geliştirilmemiştir.
Koyunlar ile
sığırlar arasında
direkt ve endirekt
temaslar
önlenmelidir.
Özellikle, sığır
ahırlarına koyun
konmamasına dikkat
edilmelidir…
DERLEYEN:
Vet. Hek. Hayri YENİYURT , Vet. Hek.
Mustafa KARAKUŞ [
Haziran 2013]
KAYNAK :
Aytuğ C.N. (1991) Sığır Hastalıkları 2. Baskı Tüm Vet 326-328 |
