Hemolitik Etkili Bitkiler

Bu tür etkiye sahip bitkiler şu şekilde sıralanabilir.

a. Kara lahana (Brassica oleracea I.),

b. Karnıbahar (Brassica oleracea var. botrytis I.),

c. Lahana (Brassica 1. ),

d. Soğan (Allium angulosum I. allium carinatum I.),

e. Yabani sarımısak (Allium sativum 1.),

f. Hardal, yabani hardal (Sinapis arvensis 1.).

Yukardaki sebzelerin yapılarında bilinmeyen toksik maddeler bulunur. Sığır ve koyunlar bu sebzeleri ve artıklarını yediklerinde hemoliz etkisi meydana gelir. Hemoliz etkilerin meydana gelebilmesi için bunların fazla miktarda ve devamlı yenmesi gerekir. Örneğin sığırlara günde 10-15 kg miktarındaki soğanın, 3-4 gün verilmesi sonucu hemoglobinüri ve hemolitik anemi görülebilir. Brassica türü bitkiler kuzularda guatrojenik etki yaparlar. Örneğin Brassica napus (kolza) bitkisiyle beslenen gebe koyunların kuzularında glukosinatların etkisiyle guatr olayları gözlenmektedir.

Bu sebzelerin hayvanlara fazla miktarlarda verilmesi iştah azalması, verim düşüklüğü, salivasyon, rumende atoni, durgunluk, konstipasyon, anemi ve hemoglobinüri gibi semptomlara neden olabilmektedir.

Mercualin isimli madde salgılayan bitkiler Parten ya da Köpek lahanası (Mercurialis annua), Orman lahanası (Mercurialis perenis) hemolitik etkilidirler. Bunlar Doğu Karadeniz bölgesi ormanlık alanlarda bol bulunur. Bunlara ilaveten Eğrelti otu (Pteridium aquilium) ve İt üzümüde hemolitik etkili zehirli bitkilerdir.
Hayvanlar bu tür meralardan uzaklaştırılınca hemen iyileşirler.

KAYNAK: YEMLER, YEM HİJYENİ VE TEKNOLOJİSİ ( PROF. DR İRFAN ÇOLPAN )