KALITSAL
RESESİF GENLERLE OLUŞAN HASTALIKLAR
BLAD :
BLAD (Bovine
Leukocyte
Adhesion
Deficiency
/ Sığır Lökosit Adhezyon Eksikliği),
Holstein sığırlarda görülen letal, resesif bir genetik
bozukluktur. Bu durumda olan sığırlarda nötrofiller bir
enfeksiyona yanıt veremezler ve fonksiyonel olarak da
bozukturlar. Bu rahatsızlığı olan hayvanlar erken yaşlarda
ölürler. BLAD, Holstein ırkının ciddi bir sorunudur,
çünkü bazı iyi boğalar bu hastalık genini taşımaktadır.
ABD Holstein Birliği’nin düzenlediği pedigriler üzerinde BLAD
taşıyıcısı olan hayvanlar “BL” kodu, taşıyıcı olmayan
hayvanlar ise “TL” kodu ile belirtilmektedir.
BLAD taşıyıcısı olan buzağılarda nötrofillerin daha az sayıda
komplemente ve immunoglobulin IgM’ye bağlandığı ortaya
konmuştur. Komplement ve IgM, bakterilerin yok edilmesinde
önemli görevler üstlenmektedir.
1991’den beri, geliştirilmiş olan bir DNA testi, BLAD taşıyıcısı olan
boğaların tespitinde kullanılmaktadır.
BLAD taşıyıcısı boğaların spermalarının ithaline Tarım Bakanlığı
tarafından izin verilmemektedir.
CVM :
ABD Holstein birliği CVM
(Complex
Vertebral
Malformation
/ Kompleks Vertebral Gelişim Bozukluğu) isimli yeni bir
genetik hastalık bildirmektedir. Danimarkalı bilim adamlarınca
2000 yılında keşfedilmiştir.Söz konusu genetik bozukluğu taşıyan
hayvanlar, ABD Holstein Birliği tarafından düzenlenen pedigriler
üzerinde “CV” kodu ile, taşımayan hayvanlar ise “TV”
kodu ile ifade edilmektedir.


CVM, tek bir resesif gen ile
geçmektedir. Hastalık ile ilgili ortaya çıkan belirtiler şöyledir;
gelişmemiş fetusun abortu, embriyonik ölümler, beklenen doğum
tarihinden 1-2 hafta önce ölü doğum görülmesi.
CVM’den etkilenmiş buzağılarda görülen en belirgin arazlar,
bükülmüş katı bilekli, sakat bacaklar, kısalmış bir boyun ve
omurgada eğriliktir.
CVM teşhisi, DNA testi ile yapılmaktadır. Sonuçlar 3 hafta içinde
çıkmaktadır. Bu test için hayvanın tüyü veya sperm örneği
gerekmektedir.
CVM hastalığı resesif bir gene bağlı olduğu için CVM
taşıyıcısı bir ineğin, CVM taşıyıcısı bir boğa ile tohumlanması ile
hastalık ortaya çıkmaktadır.




Dwarfism (Cücelik) :
Resesif bir gen
tarafından oluşur. Bir çok ırkta görülebilir. Buzağı çok küçüktür ,
gelişmez.

Weaver -
Progressive degenerative myeloensefalopati (Zik zak hastalığı) :
Buzağı normal iken 6 - 9 aylık olduğunda aniden ortaya
çıkar. Buzağı genelde 10 - 12 aylıkken ölür. Brown swiss ( Montofon
) ırkına ait bir bozukluktur.

Spinal musculer atrofi (SMA):
Brown swiss (Montofon) ırkına özeldir. Buzağının kas
fonksiyonları bozuk olup ayakta duramaz.
Limber legs (Çarpık ayaklılık) :
Jersey ırkına özel genetik bozukluktur. Ölü doğum
söz konusudur. Ancak buzağı canlı doğarsa ön ayakları birbirine
dolaşık ya da çapraz, arka ayakları yana açıktır. Buzağı ayakta
duramaz.

Recto vaginal constriction (RVC) -
Rektovaginal daralma :
Jersey ırkına ait bir bozukluktur. Rectum elastik
değildir.
Mule foot - Katır tırnaklılık (Syndactyly)
:
İki yerine tek tırnak mevcuttur. Holstein ırkına ait
bir genetik bozukluk olup , hasta olan buzağılar ayakta duramaz,
yürüyemez. Taşıyıcılar pedigrilerde " MF " test edilmiş
negatifler "TM " kodları ile işaretlenir.

DUMPS (Deficiency of uridine
monophosphat synthase) - Üridin monofosfat sentez eksikliği :
Gebeler 50 - 150 gün içinde yavru atarlar (Abort).
Taşıyıcılar pedigrilerde " DP " , test edilmiş negatifler "TD
" kodları ile işaretlenirler.
Pedigrilerde
kullanılan genetik kodlar:
- BL : Blad geni taşıyıcısı
- TL : Blad negatif - Blad
taşıyıcısı değil.
- CV : CVM geni taşıyıcısı
- TV : CVM negatif - CVM
taşıyıcısı değil.
- DF : Dwarfism - Cücelik
gene taşıyıcısı.
- DP : DUMPS geni taşıyıcısı
- TD : DUMPS negatif - DUMPS
taşıyıcısı değil.
- MF : Mule foot ( Katır
tırnak ) geni taşıyıcısı.
- TM : Mule foot negatif -
Mule foot taşıyıcısı değil.
- PG : Prolonged gestation (
Gebelik süresi uzun)
- PT : Pink tooth (Pophyria)
- Pembe diş hastalığı.
- RC : Kırmızı tüy geni
taşıyıcısı.
- TR : Kırmızı tüy
taşıyıcısı değil.
- HL : Tüysüzlük (Hypotrichosis)
- PC : Polled (boynuzsuzluk)
- (Baskın [Dominand] bir gen olup , birçok ırk için pozitif
[olumlu] yönde kullanılmaktadır.
- IS : Imperfect Skin
(Ölümcül resesif gen)(Epitheliogenesis imperfecta)
- BP : Bulldog (Achodroplasia)
(Ölümcül resesif gen , Gebeliğin 6-8. aylarında yavru atıkları ile
sonuçlanır.)
- B/R : Black / Red ( Siyah
/ Kırmızı )
- ET : Embriyo Transferi
yöntemi ile doğmuş.
KAYNAK :
Ege
Vet