|
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Kümes Hazırlığı ve Üretimde Dikkat Edilecek Hususlar :
Dezenfeksiyon :
-
Palazlar kümesten boşaltıldıktan
sonra kümes içindeki bütün ekipman dışarı çıkartılarak kümes
yüksek basınçlı su ile yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir.
Zararlı patojenlerin kümes içerisinde oluşan yarık ve çatlaklara
yerleşmesini önlemek için bu tip yerler sıva ile kapatılmalıdır.
-
Kümesten alınan altlıklar belirli
bir alanda biriktirilerek fermente olmaları sağlanmalı ve
çevredeki tarla ve bahçelere dağıtılıp bulaşmanın önüne
geçilmelidir.
-
Kümes temizliği yapıldıktan sonra,
kümes serilen yeni altlıkla beraber dezenfekte edilerek
oluşabilecek çevresel bulaşma en aza indirgenmelidir.
-
Kümes içerisine konulacak her
türlü ekipman mutlaka dezenfekte edilmelidir.
-
Suluk hattı ilk önce basınçlı su
ile temizlenmeli, daha sonra hat içinde oluşabilecek bakteri ve
mantarları yok etmek için dezenfekte edilmelidir.
-
Bütün ekipmanlar yerleştirilip
altlık serildikten sonra kümes formaldehit ile fümügasyon
yapılmalıdır. Fümügasyonun amacına ulaşabilmesi için kümes içi
ısısının 24 °C olması sağlanmalıdır.
-
Bütün bu işlemler civciv gelmeden
en az 5 gün önceden bitirilerek kümes dinlendirilmeye
bırakılmalıdır.
Altlık :
-
Kümes zeminine
önceden toz kireç serpilir. Daha sonra kümese altlık serilir.
Altlık olarak serilen talaşın kalınlığı yazın en az 6-8
cm., kışın ise 10-12 cm. olmalıdır.
-
İşlenmemiş ve kaliteli bir ağaç
talaşının temiz ve kuru olanı kullanılmalıdır. Çünkü işleme tabi
tutulan ağaçlardaki bazı kimyasal maddeler civcivlerde
zehirlenmelere sebep olabilir.
-
Altlık yüzeyi düzgün bir şekilde
bastırılıp sıkıştırıldıktan sonra ekipman yerleştirilmesi
yapılmalıdır.
-
Altlık materyalinin tozsuz olması
gerekmektedir. Aksi takdirde toza karşı çok hassas olan
civcivlerde solunum yolu enfeksiyonlarına sebebiyet verilmiş
olur.
-
Altlık hafif
olmalı ve nem oranı % 20 civarında olmalıdır.
-
Islak ve kekleşmiş altlık günlük
olarak değiştirilmelidir.
-
Kafeslere uygun sayıda palaz
konularak olabilecek zayiatlar önlenmelidir.
-
Gerektiğinde yeni altlık ilave
edilmelidir.
-
Kümes içindeki havada amonyak gazı
miktarı 5 ppm veya daha az olmalıdır.
-
Özellikle kış aylarında yeterli
havalandırma yapılmadığından altlık kondisyonu kötüye doğru
gitmektedir. Bu durumlarda kümeste ısıtıcı ve havalandırma
sistemlerinden yararlanılarak altlık kondisyonunun iyi duruma
getirilmesi yoluna gidilmelidir.
Ringler :
Ring materyali,
civcivlerin seviyesindeki hava sirkülasyonunun oluşabilmesi için
sağlam ve örgülü telden olması gerekir.
-
Ring çapının en az 3 metre olması
gerekmektedir.
-
Ringler tam bir daire şeklinde
olmalı, köşeler bulunmamalıdır.
-
Her bir ring içine 240 – 320 adet
civciv konulmalıdır.
-
Her ring için bir ısıtıcı temin
edilmeli, ısıtıcı ringin merkezinde bulunmalı, altlık homojen
bir şekilde serilmeli ve ring içinde homojen sıcak bir alan
oluşturulmalıdır.
-
Kuluçkahanede işlemleri bitmiş
olan civcivlerin büyütme kümesine nakli uygun bir civciv nakil
kamyonuyla yapılmalıdır. Nakil esnasında ısı 21–24
°C
olmalı ve mutlaka havalandırma sistemi bulunmalıdır.
-
Büyütme kümesine yerleştirme
esnasında sırasıyla ısı, su ve yem hazır olmalıdır.
-
Yerleştirme esnasında civcivlere
nazik davranılmalıdır.
-
Her 5.000 adet civciv için ekstra
bir revir ringi oluşturmalı. Güçsüz ve zayıf civcivler bu ringe
konulmalıdır. Ayrıca bu civcivler için iki misli yemlik ve suluk
konulmalı, daha iyi ısıtılarak onlar için özel bir ortam
oluşturulmalıdır.
Su :
-
Her 100 adet civciv için bir adet
suluk kullanılmalıdır.
-
Su hattı dezenfekte edilmiş
olmalıdır.
-
İlk 3 gün boyunca civcivler fazla
hassas olduğundan içme suyu ile ilave olarak vitamin ve mineral
verilebilir.
-
Civcivler ilk geldiğinde % 2–5
oranında şekerli su verilerek oluşan enerji kaybının önlenmesi
yoluna gidilmelidir.
-
Depodan itibaren bütün hatta her
zaman taze su bulundurmalıdır.
-
Hindilerde büyütme döneminde her
bir palaz için en az 3–4 cm, besi döneminde ise 2–3 cm suluk
uzunluğu sağlanmalıdır.
-
Suluklar, ısıtıcıdan en az 30 cm.
uzaklıkta olmalıdır.
-
Civcivlerin suluk içine düşüp
boğulmalarını önlemek için suluklardaki su yüksekliğinin iyi
ayarlanması gerekmektedir.
-
Suyun dökülerek altlığın
ıslanmasına engel olunmalı, bunun için suluk kenar yüksekliği
hindilerin sırt seviyelerinde olacak şekilde ayarlanmalıdır.
-
Suluklar günlük olarak boşaltılıp
temizlenmeli ve belli bir miktar hareket ettirilerek yeri
değiştirilmelidir.
-
Belli aralıklarla sulardan numune
alınarak özellikle bakteri, nitrat, nitrit ve diğer patojenler
bakımından laboratuar kontrolleri yapılmalıdır.
Yem :
-
Her 100 adet civciv için bir adet
yemlik sağlanmalıdır.
-
Hindilerde büyütme döneminde her
bir palaz için en az 4 cm, besi döneminde ise 3–4 cm yemlik
uzunluğu sağlanmalıdır.
-
Yemlikler ısıtıcıdan en az 30 cm.
uzaklıkta olmalıdır.
-
Taze yem temin etmek amacıyla
yemliklerin hemen doldurulması önemlidir.
-
Yemlik içine karışan talaş ve
gübreler sürekli temizlenmelidir.
-
Civciv yemliklerinin yeri sürekli
değiştirilerek altlıktaki bozulma önlenmelidir.
-
Yemlik kenar yüksekliğinin
palazların kursak hizasında olması sağlanmalıdır.
-
İlk 4 hafta kırma palet yem
verilmeli, 5.haftadan itibaren palet yeme geçilmelidir.
-
15.günden sonra yem içine palaz
başına 0,5 gr. grit katılarak yemden yararlanma arttırılmalıdır.
-
Hem rasyonun içeriği hem de
bakteriyel bulaşmalara karşı belirli aralıklarla yemlerden
numune alınarak gerekli laboratuar kontrolleri yaptırılmalıdır.
Isıtma :
-
Her bir ring için bir adet ısıtıcı
kullanılmalı ve her ısıtıcının doğru çalıştığından emin
olunmalıdır.
-
Isıtıcılar mevsime göre kümes
zemininden 45-90 cm yüksekliğe konulmalı hindi civcivi
seviyesindeki sıcaklık 30-32
°C’den başlayarak her
hafta 2-3oC azaltılarak 18-20
°C
seviyesine getirilmelidir.
-
Kümes içi sıcaklığı sürekli
kontrol edilmelidir.
-
Isıtıcılardan gaz kaçağı
olmadığından emin olunmalıdır.
Havalandırma, Nem ve Sıcaklık
Kontrolü :
-
Sıcaklık çok yüksekse
-
Sıcaklık çok düşükse
-
Hava cereyanı varsa
-
Sıcaklık iyi ise
-
Hindi besiciliği yaparken, kümeste
yeterli bir havalandırma sağlanmalıdır. Temiz havalı bir
ortamda, vücudun gelişmesi ve yemden yararlanma artar. Aynı
zamanda kümesteki nemde kontrol edilerek yataklık daha iyi
korunur. Havlandırma yetersiz olursa amonyak gazı çoğalır,
hayvanlarda solunum yolu hastalıklarına karşı duyarlılık artar.
Palazlarda göz tahrişi nedeniyle kısmi körlükler ortaya
çıkabilir.
-
Palazların kümes içindeki
dağılımları ve çıkardıkları sesler, sıcaklık ayarı hakkında
belirteç olarak kullanılabilir. Palazlar rahatsız oldukları
sıcaklık derecelerinde (çok sıcak veya soğuk) seslerini
yükseltirler ve belli yerlerde toplanma, soluk alıp vermede
güçlükler gösterirler. Düşük sıcaklıklarda palazlar sıkıntılı
bir ses çıkarır ve ısı kaynağının etrafına birikirler, bazen de
köşelerde birikerek üst üste yığılma eğilimi gösterirler.
Sıcaklık yükselince civcivler güçlükle solurlar, kanatları düşer
ve ısı kaynağından kaçarlar. Hava cereyanı olunca da, civcivler
belli bir yere toplanırlar. Isının normal olduğu durumda ise
civcivlerin kümes içindeki dağılımları normal, rahat ve serbest
dağılım içindedirler.
-
Bütün havalandırma ekipmanları
kullanıma hazır olmalıdır. Kümeste nem oranı % 65-70 olmalıdır.
-
Fan grubunun termostat ayarları
istenilen sıcaklık dereceleri ile uyuşmalıdır. Fanların yavaştan
hızlıya doğru çalışması, kümes içindeki sıcaklığın ani olarak
azalmasını önleyecek ve ısıtma sisteminin daha verimli
çalışmasını sağlayacaktır.
Aydınlatma:
-
Büyütme çemberi başına bir adet
100 Watt gücünde bir ampul yeterli gelmektedir.
-
Besiye alınan hindi kümeslerinde
aydınlatma süresine ilk gün 23 saatle başlanır ve her gün birer
saat indirilerek 7. günde 16 saat aydınlatma süresi uygulamasına
geçilir.
-
Aydınlatma kümesin her yerinde
eşit olacak şekilde yapılmalıdır.
-
Aşırı aydınlatma yapılır ise
kanibalizm, yetersiz aydınlatma yapılır ise yığılma sonucu toplu
ölümler ortaya çıkabilir.
-
Kanibalizm’in ortaya çıkma
nedenleri arasında; yemin protein ve esansiyel aminoasitler
bakımından tamamen noksan veya yetersiz olması, birim alana
normalden fazla hayvan konulması, sinirlilik ve aşırı heyecan,
aşırı sıcaklık, aşırı aydınlatma, yaralı ve sakat hayvanların
sürüden ayrılmaması, her türlü stres durumu, hayvanların aç
veya susuz bırakılması sayılabilir. Kanibalizm bu faktörlerden
bir veya bir kaçının etkisi ile ortaya çıkabilir. En iyisi bu
problemlerin ortadan kaldırılarak Kanibalizm’in ortaya çıkışının
önlenmesidir.
DERLEYEN:
Vet. Hek. Hüseyin DEMİRTAŞ
KAYNAK: Tarım ve köy işleri bakanlığı
yayınları
|
Hindi Irkları