|
KEÇİ BAKIM İŞLEMLERİ
Kırkım: Kırkım keçilerde kıl ve ya tiftik elde edilmesi amacıyla ya da
hayvan sağlığı açısından yapılması zorunlu bir uygulamadır.
Vücudu örten kıl kışın ısı kaybını önlerken yazın vücut ısısının
dengelenmesinde sorun çıkarır. Kırkım, tüm vücudun kırkılması
şeklinde yapılabileceği gibi sütçü keçilerde hijyenik süt elde
edebilmek için hayvanın belirli bölgelerinin kırkılması gibi
veya tekelerde olduğu gibi boyun altından başlayarak karın
altına kadar devam eden bir alanda uygulanmak suretiyle koku
problemlerinin azaltılması için uygulanabilir.
Keçilerde kırkım kırklıkla veya makine ile olmak
üzere iki şekilde yapılabilir. Ekonomik olması açısından kırklık adı
verilen makasla yapılan kırkım şekli daha çok küçük işletmelerde tercih
edilirken, usta olmayan kırkımcının hayvana zarar vermesi en büyük
problemlerden biridir. Büyük sürülerde ise gerek zaman gerek işgücünün
tasarruflu kullanılması amacı ile makine ile kırkım tercih edilmektedir.
Tırnak Bakımı: Özelikle kış ayları
boyunca meraya çıkmayan süt keçilerinde tırnaklar uzayabilir ve sonuç
olarak da duruş bozuklukları kaçınılmaz olur. Özellikle tekelerde
meydana gelebilecek bu tip bozukluklar aşımda problemler çıkmasına neden
olur. Tırnak kesimi tırnak bıçağı ya da tırnak makası ile olur. Tırnak
kesilirken canlı dokuya zara vermeden yapılmalıdır. İstenmeden oluşan
yaralanmalarda yaralı bölge dezenfekte edilmelidir veya o bölgeye
ardışık katranı sürülmelidir.
Boynuz Köreltme: Sürü idaresinin kolay
olması açısından ve sürü içerisinde saldırgan davranışların meydana
getirebileceği yaralanmaların önüne geçmek için özelikle sütçü keçilerde
boynuz köreltme uygulaması yapılır. Boynuz köreltme uygulanacaksa
doğumdan sonraki 3-4 gün içerisinde işlem tamamlanmalıdır. Oğlakların
ileriki yaşlarında boynuzlu veya boynuzsuz olacakları boynuz
düğmelerinin kontrolü ile anlaşılır. Boynuzsuz olacak oğlakların
başlarındaki kıllar düzgün, boynuz düğmeleri ise dokunulduğunda kaygan
bir his verir. Boynuz düğmelerine uygulanacak köreltmede kimyasal
maddeler ( kostik = sodyum hidroksit = Na2OH, potas kostik = Potasyum
hidroksit = K2OH ) veya dağlama yöntemi uygulanır. Boynuz düğmelerinin
etrafına vazelin uygulanması hayvanın zarar görmesini engeller. Dağlama
yöntemi tercih edildiğinde kor haline gelmiş kızgın demir fazla
bastırılmamalı işlem esnasında uygulama alanından sağa sola
kaydırılmamalıdır.
Meme Bakımı: süt keçiciliğinde temel amaç
temiz ve bol miktarda süt elde etmek olduğu için sağım öncesi ve sonrası
meme bakımı büyük önem taşımaktadır. Sağım öncesinde ve sonrasında
memenin ıslak bir bezle yıkanması, mümkünse antiseptikli su ile
dezenfekte edilmesi en ideal olan uygulamadır. Meme başlarının kuruyup
çatlamalarını engellemek için antiseptik sağım gresleri kullanılmalıdır.
Kastrasyon (Eneme): Keçi
yetiştiriciliğinde teke veya erkek oğlakların üreme (eşeysel)
faaliyetleri özel amaçlar için kastre ( eneme, burma )edilmek suretiyle
durdurulur. Keçi Yetiştirmede kastre edilmiş erkek oğlakların canlı
ağırlık artışı ile yemden yararlanma seviyeleri, kastre edilmeyenlere
göre daha yüksektir. Ayrıca ileri yaşlarda ortaya çıkması muhtemel
etteki teke kokusunu önlemek için Kastrasyon yaygın olarak kullanılan
bir yöntemdir. Tiftik keçisi ( Ankara keçisi ) yetiştiriciliğinde de
kastrasyonun tiftik miktar ve inceliğine olumlu etkisinden söz
edilebilir. Tekelerin kastrasyonun da en fazla tercih edilen yöntem
kuru yöntem olup burdizzo pensi yardımıyla kan damarlarının bağlanması
suretiyle uygulanır. Elastratör ( lastik halka ) ve kimyasal madde
enjeksiyonu ile de aynı işlem uygulanabilir.
DERLEYEN:
Vet. Hek. Hüseyin
DEMİRTAŞ |
