KALITSAL KUSURLAR
Tüm hayvancılık faaliyetlerinde
olduğu gibi kalıtsal kusurlar keçi yetiştiriciliğinde de
istenmeyen bir durumdur. Kalıtsal kusurları oluşturan genler ise
yavrulara ana ve babadan geçerler. Bu kusurlardan bazıları
öldürücü bazıları ise yarı öldürücüdür. Başarılı bir
yetiştiricilikte bu kusurlara sahip ana ve babalardan doğan
yavrular ayıklanarak bu özelliklerin devamını engellerler.
Keçicilikte ortaya çıkan yarı öldürücü genlerin sebep olduğu
kusurlar arasında; cücelik, kısa alt çene, kulaksızlık
sayılabilir. Öldürücü etkiye sahip genlerin oluşturduğu kusurlar
ise 2 ana gruba ayrılırlar. Bunlar; vücut kusurlar ve üreme
kusurlarıdır.
Vücut Kusurları:
Vücut kusurları arasında sırasıyla; kulaksızlık, cücelik, kılsızlık, diş
sayısında görülen anormallikler, fazla meme başlılık ile memelerin kanal
tıkanıklığı, sinirlilik, kısa alt çene, eklem anormallikleri
sayılabilir. Bu kusurların bir kısmı ölüme sebebiyet vermese de bir
kısmı zaman içerisinde yavrunun ölümüne neden olmaktadırlar. Örneğin,
kısa alt çenelilik veya papağan çenelilik düşük bir dudak şeklinde
ortaya çıkar. Anormal bu ağız yapısı oğlağın anasını emmesini
engelleyeceğinden kısa ir süre sonra ölüm ortaya çıkar. En önemli
kusurlardan sayılan fazla meme başlılıktan özellikle süt keçisi
yetiştiren ve otomasyona dayalı sağım yapan yetiştiriciler için
istenmeyen bir durumdur. Yine meme kanallarının tıkanıklığı durumunda
memede süt üretilmesine karşın meme bezlerinden akıtıcı kanala süt
inmediğinden süt elde edilemez.
Üreme Kusurları:
Üreme kusurları başarılı ve karlı yetiştiricilik yapmak isteyen
hayvancılık işletmeleri için en istenmeyen durumlardan bir tanesidir.
Örneğin tekelerde yumurtalıklardan birisinin veya ikisinin karın
boşluğunda sıkışıp kalması ( kriptorşizm) dölleme yeteneğini
kaybetmesine neden olacağından en istenmeyen durumlardan birisidir. Eğer
testislerden birisi dışarıda olursa teke dölleme yeteneğinde olur. Fakat
her ikisi de karın boşluğu içerisindeyse vücut ısısı sperm üretmesine
engel olacağında kesinlikle dölleme yeteneğinde değildir.
Bir başka üreme kusuru ise,
skrotum fıtığı olup skrotumun dışarıdan çok büyük bir görüntü vermesi
ile ortaya çıkar. Testisler körelerek asıl görevlerini yapamaz olurlar
ve tekelerde dölleme yeteneğini kaybederler. Testislerin gelişememesi de
bir başka kusur olup yine dölleme yeteneğinin kaybolmasına neden
olmaktadır.
Keçilerdeki üreme kusurları ise
çift cinsiyetlilik, ikiz doğumlarda farklı cinsiyete sahip oğlaklar
doğmuşsa cinsiyet bozuklukları dolayısıyla kısırlık, yumurtalıkların
gelişememesi gibi durumlar sayılabilir. Bilinçli bir yetiştiricilikte bu
özellikleri taşıyan gerek erkek gerek dişi hayvanların döl verimlerine
olanak sağlayacak bir ayıklama yapılır. |