|
KOVAN ÇEŞİTLERİ VE ÖLÇÜLERİ:
Arı kolonisinin bütün
bir ömrünü geçirdiği kovanın teknik özellikleri, arıcılığın verimliliğiyle
yakından ilgilidir. Bugün dünya üzerinde çok değişik modellerde kovan
çeşitleri kullanılmaktadır, fakat en yaygın olanları Langstroth ile Dadant
tipi kovanlardır.
Yurdumuzda bir çok
arıcı Langstroth tipi kovan kullanmakla birlikte, bu kovanlar değişik
ölçülerde yapıldığı için Dadant tipine yaklaşan ara modeller
çoğunluktadır.
Kovan, dip tahtası,
gövde-kuluçkalık, ballık, örtü tahtası ve kapak olmak üzere 5 parçadan
oluşur.
Kovan dip tahtası eğer
tek parçadan yapılamıyorsa, parçaların birleşme yerlerinde boşluklar
bırakılmamalıdır. Çünkü dip tahtasındaki her boşluk ve çatlak, dışarıdan
gelen bakteri, mantar ve böcekler için bir yaşama alanı sağlar. Özellikle
güve kelebeği yumurtalarını bu çatlakların içine bırakır.
Gövde ya da diğer
ismiyle kuluçkalık arıların esas yaşam alanıdır. Arıların giriş deliği bu
bölümdedir. Ana arı genellikle bu bölümde bulunur ve yumurtlama
işlemlerini buradaki petek üzerinde yapar. Arılar uygun mevsimde kovan
gövdesine sığamadıklarında üst kata çıkarlar. Arı kolonisi kış mevsimini
kuluçkalıkta geçirdiği için kovan gövdesinin sağlamlığına ve kış
şartlarına dayanıklılığına daha çok özen gösterilmelidir.
Örtü tahtası olarak
sağlam bez ya da çuval parçaları da kullanılabilir. Hatta birçok arıcı
bunu tavsiye etmektedir. Bez parçasının avantajı kovan örtüsü açılırken
ses yaparak arıyı kızdırmaması ve özellikle yazın kovaniçi
havalandırmasına yardımcı olmasıdır. Ayrıca kovan içindeki nem ve
rutubetin atılmasına da yardımcı olur.
Kapakta havalandırma
delikleri muhakkak bulunmalı ve yazın bu delikler açılmalıdır. Yine kovan
kapağı yerine iyi oturan ve hava şartlarından kovanı koruyacak şekilde
yapılmalıdır.
Eğer kovan hazır
olarak satın alınacaksa muhakkak arıcılıkla uğraşan firmalardan
alınmalıdır. Özellikle arıcılıkla uğraşmayan, yerli marangozların
yaptıkları kovanlarda bir çok teknik hatalar bulunmaktadır.
Hangi tip kovan
kullanılacak olursa olsun, iyi bir kovan için dikkat edilmesi gerekenler
ortak kurallar aşağıdaki gibidir:
1- Kovan gövdelerinin
kalınlığı en az 2.5x 3 cm olmalıdır. Kovan gövdelerinde kullanılacak
tahtalar iyi kurutulmuş, budaksız ve sağlam ağaçlardan yapılmalıdır.
Ihlamur ağacı kovan yapımında tercih edilir. Fakat bulunamazsa en ideali
çam tahtasıdır.
2- Kovanlar muhakkak
usta birisi tarafından yapılmalı ve ölçüleri hassas olmalıdır. Yapılan
bütün kovanların aynı ölçüde olmasına dikkat edilmelidir. Buna dikkat
edilmezse özellikle çerçeve ve ballıkları farklı kovanlarda kullanmak
isteyince büyük problemler yaşanır.
3- Kovan modelleri
daha önceden denenmiş ve kabul görmüş ölçülere göre yapılmalıdır. Uzun
tecrübelerin sonucunda ortaya çıkan bu modeller arıların kendi doğal
düzenlerini bozmadan en iyi şekilde yaşamalarını sağlar.
4- Kovan gövdesinin
özellikle birleşme yerlerinden içeriye rutubet almaması için izolasyona
dikkat etmelidir.
5- Kovanların yalnızca
dışa bakan tarafları beyaz ya da krem rengi boya ile güzelce boyanmalıdır.
6- Seyyar arıcılık
yapacaklar düz kovan kapağını, sabit arıcılık yapacaklar ise beşik
şeklindeki kovan kapağını tercih etmelidirler.
7- Arıların kovan
içinde rahatça çalışması ve özellikle yaz günlerinde kovan içinin
havalanabilmesi için, gerekli boşlukların bırakılması gerekir. Buna göre;
- Yanlardaki iki çerçeve ile kovan iç yüzeyi arasında en 7.5 mm,
-
Çerçeve başları ile kovan iç yüzeyi arasında 10 mm,
- Dip tahtası ile
çerçeve alt çıtası arasında 25 mm,
- Bir çerçevenin ortası ile diğer
çerçevenin ortası arasındaki boşluk 36-38 mm,
- Çerçeve üst çıtaları
arasında 12 mm,
- Çerçeve üst çıtaları ile örtü tahtası arasında 10 mm
boşluk olmalıdır.
8- Kovan dip tahtası
mümkünse muhakkak seyyar yapılmalıdır.
TSE 3409
STANDARDINA GÖRE LANGSTROTH KOVANIN ÖLÇÜLERİ:
Kuluçkalık ve
Ballığın Üstten Görünüşü
A detay
ölçülerinin yakından görünüşü
B detay
ölçülerinin yakından görünüşü
Kovan köşe birleşme
yerlerinde lambaların ölçüleri.
|
