ARI AİLESİ :
Aralarında olağanüstü
bir işbirliği olan arı ailesi, anaarı, işçi arı ve erkek arıdan oluşur.
Arı kolonisi, kuralları çok sıkı olan bir sosyal düzen içinde birlikte
yaşar. Hiçbir arı bu koloniden ayrı olarak hayatını devam ettiremez.
Kolonide birkaç
yüz
erkek arı, binlerce işçi arı ve bir tek anarı bulunur. İşçi arı sayısı
mevsime göre 10.000 ile 100.000 arasında değişir. Her arı ailesinin
kendine özgü bir kokusu vardır. Bu yüzden dışarı çıkan her arı kendi
kovanına geri dönmek zorundadır. Yabancı kovana girmek isteyen bir arıyı,
nöbetçi arılar kokusundan tanıyarak içeri almazlar ve ısrar etmesi halinde
mücadele ederek onu öldürürler.
Ana Arı:
Her kovanda bir tane
anaarı bulunur. Kraliçe arı, bey arı, ece arı gibi değişik isimler de
verilir. Anaarının temel görevi yumurta yaparak arı kolonisinin
çoğalmasını, böylece neslinin devam etmesini sağlamaktır.
Ana arı görünüş olarak
kovandaki diğer arılardan daha uzun ve gösterişlidir. Zaman zaman erkek
arılarla karıştırılır. Ana arının kanatları erkeğinkinden kısa, vücudu
daha narin olmakla birlikte; boyu daha uzundur. En açık fark, kanatlarının
vücudunun yaklaşık yarısı uzunluğunda oluşudur. Vücudunun alt kısmı sarı,
üstü ise diğer arılara nazaran daha koyu bir renktedir.

Ana arı, işçi arıların
yaptıkları görevlerin hiçbirini yapmaz. Bacaklarında fırça ve çiçek tozu
kesesi yoktur. Dili de çiçeklerin balözünü emmeye yetecek kadar uzun
değildir. İğnesini ise insanlara saplayamaz, yalnızca rakiplerini bertaraf
etmek için kullanabilir.
Ana arı uzun ömrü
süresince oğul verme ve döllenme uçuşu hariç, kovandan dışarı hiç çıkmaz.
Ana arı arı kolonisi
içinde döllenmiş yumurta yapabilme yeteneğine sahip tek yaratıktır.
Herhangi bir nedenden dolayı ölmesi ya da bu yeteneğini kaybetmesi o
koloninin yok olması anlamına gelir.
Aynı kovanda iki
anaarıya asla yer yoktur. Böyle bir şey olması halinde iki arı arasında
birisinin ölümüyle sonuçlanacak bir kavga başlar. Yalnızca oğul mevsiminde
işçi arılar ana arıların birbirlerini öldürmesine izin vermezler.
Arı kolonisi için
hayati önem taşımasından ötürü, işçi arılar ana arının etrafında adeta
pervane olurlar. Onu büyük bir özveriyle korurlar ve beslerler. Onun için
kendilerini feda etmekten hiç çekinmezler. Ana arı ağzını açar açmaz dört,
beş işçi arı hemen onun ağzına bal doldurur.
Anaarının yumurta
bırakma işlemi süreklidir. Hiç dinlenmez. Ana arı bir günde oldukça yüksek
sayıda yumurta bırakabilir. Bu sayı mevsiminde günde 3.000Õi bulur. Bu
kadar yumurta kendi ağırlığının yaklaşık iki buçuk katı kadardır.
İşçi Arı:
İşçi arılar, arı
kolonisinin en kalabalık grubunu meydana getirirler. Mevsimine göre
sayıları 10.000 ile 100.000 arasında değişir. İşçi arı cinsiyet olarak
dişidir. Fakat yumurtlama gibi bir fonksiyonu yerine getirmez.
Arı kolonisinin faal
olduğu ilkbahar ve yaz günlerinde bir işçi arının ortalama ömrü 40-50
gündür. Daha çok kovan içinde geçen kış mevsiminde 4-5 aya çıkar.
Bir kovandaki işçi
arısının çokluğu ve çalışkanlığı o kovanın gücünü ve verimini gösterir.
Bir işçi arı kendi ağırlığı kadar yükü taşıyabilecek güçtedir.

Kovanın iç ve dış
işlerinin tümünü işçi arılar görürler. Aralarında yaşlarına göre
belirlenmiş sıkı bir işbirliği vardır. Daha kolay olan içişleri genç işçi
arılar, dışarıdaki işleri ise tecrübeli olan yaşlı işçi arılar yapar.
Kovan içi işler
sırasıyla şunlardır:
- Petek gözlerini temizlemek.
- Yeni petek gözleri inşa etmek.
- Kovan içi temizliğini yapmak.
- İçeride ölen arıları dışarı atmak.
- Larvaları beslemek.
- Yavruların üşümesini engellemek için kovan içi ısısını sabit
tutmak.
- Dışarıdan gelen işçi arıların ballarını teslim alarak peteklere
yerleştirmek.
- Balın kıvamına gelip olgunlaşması için gereken önlemleri almak.
- Bal doldurulmuş olan petek hücresinin üzerine kapatmak.
- Özellikle sıcak olan günlerde kovan içi ısısını ve nem dengesini
sağlamak için kovan girişinde kanat çırparak hava sirkülasyonu
sağlamak.
- Kovanı dış tehlikelerden korumak için kovan girişinde bekçilik
yapmak.
- Ana arıyı beslemek ve ona yardımcılık yapmak.
- Kovan içindeki çatlakları ve gerektiğinde kovan girişini propolis ile kapatmak.

Bir kovanda daha çok
tecrübe gerektiren ve daha tehlikeli olan dışarıdaki işler ise
şunlardır:
- Bal toplamak.
- Prepolis toplamak.
- Polen toplamak.
- Su taşımak
Erkek Arı:
Vücut yapısı olarak
işçi arıdan büyük, ana arıdan küçük görünüşlüdür. Kovandaki tek fonksiyonu
ana arının döllenmesini gerçekleştirmektir. Bu dölleme işi de sadece bir
tek erkek arıya nasip olur. Genellikle kışın kovanlarda erkek arı
bulunmaz. İlkbaharda doğarlar ve sayıları yaklaşık olarak 100 ile 500
arasında değişir.

Erkek arı dişi arının
yerine getirdiği bal, polen toplama ya da kovan içi hizmetlerin hiçbirini
yapamaz. Çünkü vücut yapısı bunlara uygun değildir. İğnesi de yoktur bu
yüzden sokucu özelliğe sahip değildir. Dışarıda gezerek kendi karnını bile
doyuramaz. İşçi arıların getirdiği bal ve polenle beslenir. Sonbahar gelip
bal mevsimi bittikten sonra işçi arılar tarafından kovan dışına atılarak
ölüme terk edilirler.
|