Besi sığırları rasyonlarında kaba:konsantre yem oranı, hem ekonomik manada kârlı bir yetiştiricilik hem de beslenme hastalıklarının önlenmesi bakımından önem taşır. Öncelikle büyütme döneminde besi sığırları rasyonlarına katılan kaba yem ekonomik bir büyütme için zorunludur (DiCostanzo, 2005). Büyütme döneminde ideal kaba yem oranının %55’den fazla olmaması önerilmektedir (DiCostanzo, 2005). Bu dönemde uzun süre rasyonda %55’den fazla oranda kullanılan kaba yem kullanımı, CAA ve yemden yararlanmayı düşürür, karkas verimini olumsuz etkiler, karkas sırt yağı kalınlığını artırır ve mermerleşmeyi olumsuz etkiler (DiCostanzo, 2005). Tavsiye edilen kaba yem oranının aksine, bazı kaynaklarda çok daha yüksek kaba yem kullanılmıştır. Aşağıdaki rasyon örneklerinde oranlar mevcuttur. Bu dönemde kullanılacak kaba yem türü olarak mısır silajı, kuru yoncaya ve yonca silajına oranla daha avantajlıdır (DiCostanzo, 2005).

Bitirme dönemi besi sığırı rasyonlarında, kaba yem oranı oldukça sınırlı oranlarda tutulur. Bunun temel nedeni konsantre yeme dayalı bitirme programlarında GCAA’nın daha fazla gerçekleşmesidir. Yapılan bir çalışmada (Zinn ve ark., 1994), yonca ve sudan otu karışımının bitirme rasyonunda %20’den %10’a düşürülmesi sonucu GCAA %10,8 yemden yararlanma ise %11,6 oranında artmıştır. Finishing dönemi rasyonlarda kaba yem oranının artırılması CAA’sındaki maliyeti artırır çünkü bu durumda CAA yavaşlar (Comerford ve ark., 2001). Bu yüzden, finishing rasyonları genelde yüksek konsantre yem içermelidir. Genel olarak, finishing döneminde rasyonda en çok KM bazında %5-15 kadar kaba yem olmalıdır (Boyles ve ark., 1995; Ensminger ve Perry, 1997). Kaba yemin 1,30-2,50 cm uzunlukta doğranması tavsiye edilmektedir (Boyles ve ark., 1995). Daha uzun doğranan kaba yemler, rasyonun iyi karışmamasına ve hayvanlar tarafından ayıklanmasına neden olmaktadır (Boyles ve ark., 1995). Çok ince kıyılmış kaba yemler ise asidoz gibi çeşitli beslenme problemlerine ve ruminasyonun aksamasına neden olmaktadır.

Bitirme dönemi rasyonlarında kullanılan kaba yem oranının karkas parametrelerine etkisi söz konusudur. Bitirme dönemi rasyonlarında %55 yerine %25 oranında kaba yem kullanımını sonucu aslan gözü alanının daha büyük olduğu ancak diğer karkas parametrelerinin (karkas randımanı, sırt yağı kalınlığı ve mermerleşme) değişmediği bildirilmektedir (Lehmkuhler ve Ramos, 2008). Ancak bitirme rasyonlarında çok az oranda kullanılan kaba yemin (%18 yerine %5), daha kalın sırt yağına, daha yüksek ağırlıktaki karkaslara ve daha yüksek karkas randımanına neden olduğu bulunmuştur (Gorocica-Buenfil ve Loerch, 2005). Özetle, bitirme yeminde yüksek konsantre yem kullanımı, hem performansı hem de karkas verimini artırmaktadır.

KAYNAK: PRATİK BUZAĞI, DÜVE, SÜT SIĞIRI VE BESİ SIĞIRI BESLENMESİ
PROF. DR. OSMAN KÜÇÜK