YUMURTA
TAVUKÇULUĞU
Yumurta tavukçuluğu piliçlerde 20.haftadan sonra kılavuz yumurta görülmesiyle başlar. Yumurta verimi 23. haftada %50 ye, 28-30
haftalar arasında %90-93 lük verim seviyesine ulaşır. Bundan sonra yumurta
verimi azalarak 72- 80 haftalar arasında %60 dolayına iner ve ekonomikliğini
kaybeder.
Ticari Yumurta üretiminde hedef
-
Tavuk başına
yılda 280-290
adet yumurta
-
1 kg yumurta
için 2.2 kg veya
daha az yem
tüketimi olmalı
-
Yumurtlama
kümesinde yıllık
%6 dan daha
düşük ölüm oranı
olmalı
-
İşletmede %2 nin altında kırık yumurta olmalıdır.
Kümes
sistemleri:
Piliçler 16. haftada yumurtlama kümeslerine nakledilir. Piliçler
getirilmeden kümes ve ekipmanlar, dezenfekte edilmelidir. Piliçlerin yumurtlama
dönemini geçirecekleri kümes sistemleri 3 şekilde olabilir:
-
Yer sistemli
(altlıklı)
-
Izgara sistemli
(1/3 ü veya 2/3
ü)
-
Kafes sistemli
Yer
sistemli kümesler
(Altlıklı):
Zemin betondur.
Üzerine sap, saman,
planya talaşı
serilir. Bunlar 7-10
cm kalınlıkta
yayılır. Yer
kümeslerinde
yumurtlama dönemi
m2’ye 6-7 tavuk
hesap edilmelidir.
Izgara
sistemli kümesler
(1/3 ü veya 2/3 ü):
Kümesin 1/3 veya 2/3
ü ızgaralı olur,
gerisi yer
sistemidir.
Izgaralar yerden
40-50 cm yükseklikte
olur. Tavuklar
genellikle ızgara
üzerinde dururlar.
Gübreleri aşağıdaki
gübre çukuruna
düşer. Burada m2 ye
6-7 tavuk düşer.
Kafes
sistemi:
Kafes sistemi kümesler çok yaygınlaşmıştır. Bu sistemde her
tavuk için 400 cm2 ye 1 tavuk hesap edilir. Kafes gözleri, kahverengi
yumurtacılarda 4, beyaz yumurtacılarda 5 tavuk alacak genişlikte olmalıdır..
Kafes önünde 10 cm yem ve su içme mesafesi bırakılmalıdır.
Kafes
sistemi avantajları:
Tavuklar kontrol
edilebilir, yem
kaybı azdır, altlığa
ihtiyaç yoktur, yere
yumurtlama problemi
olmaz. Kümes birim
alanda daha fazla
hayvan alır.
Yumurtalar temiz
olur, kırık ve
çatlak oranı daha
azdır. Yer
sisteminde yumurta
yeme alışkanlığı
başladığında hızlı
bir şekilde
artarken, kafes
sisteminde daha
azdır. Tavuklar gurk
olmaz, fazla işgücü
gerekmez.
Kafes
sistemi
dezavantajları:
Pahalı bir
sistemdir. Kan
lekeli yumurta oranı
biraz fazladır,
gübrelerin
temizlenmesi sorun
yaratır. Kafeste
yaşayan tavuklarda
kafes yorgunluğunu
önlemek için rasyona vitamin takviyesi
yapılmalıdır.
Folluklar:
4-5 tavuk için bir folluk bulunur. Kümesin loş
kısımlarına yerleştirilir. Altlık olarak talaş veya saman kullanılır.
Suluk ve Yemlikler:
-
75-100 tavuk
için bir
otomatik askılı
suluk
kullanılır.
Sulukların
yüksekliği
tavukların sırt
hizasından 2-3
cm yüksekte
olmalıdır.
Suluklarda daima
temiz, taze ve
yeterli su
olmalıdır.
-
25-30 tavuğa bir
yemlik
hesaplanır.
Yemlikte 1- 2
gün yetecek yem
bulundurulur.
Kümese bir sıra
suluk, bir sıra
yemlik dizilir.
Işık
ihtiyacı:
Işık, yumurta verimini yükseltir. Bu dönemde m2 ye 3 wattlık
ışık yoğunluğu düşünülür. Günlük ışık miktarı 12-13 saatten yumurtlama döneminde
haftada yarım saat arttırılarak 15-16 saate çıkarılır ve bu şekilde aydınlatma
süresi devam eder. Kümeslerde ışıklandırma güneş ışığı ve elektrikle yapılır.
Ampuller yerden iki metre yukarıda ve üzeri reflektörlü olmalıdır. Aydınlanmayı
sağlamak için 4 er m aralıkla 40 ar watlık ampuller kullanılır.
Sıcaklık:
Yumurtacı tavukların en az yem tüketimiyle en fazla verim
verdikleri sıcaklık aralığı 15-24 C˚ dir. Sıcaklık düşerse hayvan ısınmak için
daha çok yem yer, fakat yumurta verimi düşer. Sıcaklık yükselirse, iştahsızlık
artar, yemi az yer, yumurta verimi düşer, yumurtalar ince kabuklu ve küçük olur.
Nem
ve Havalandırma:
Kümes sıcaklığı 18C˚
iken nem oranı %60 olur.
Kümeste ısı yükselince nem oranıda yükselir. Kümese girince burnumuza kötü bir
koku geliyorsa, kümeste karbondioksit ve amonyak gazları birikmiş, ısı ve nem
artmış demektir. Bu durumda kümesin mutlaka havalandırılması gerekir. Kümeslerde
havalandırma, havalandırma bacaları ve otomatik yada yarı otomatik fanlarla
yapılmalıdır.
Kümeslerde 1 kg canlı ağırlık için saatte 5-6 m3 temiz havaya
ihtiyaç vardır.
Tavukların
beslenmesi:
Yumurtlama dönemi iki kısma ayrılır: 19-42 Haftalık: Büyümenin
devamı ve yumurtanın gelişmesi olan bu dönemde tavuklar en az % 16 proteinli
2650 kcal / kg metabolik enerjili yemlerle beslenir. 42-74 Haftalık : Bu dönemin
60. haftaya kadarı verim, ileriki haftalar olgunluk dönemi diye adlandırılır. Bu
dönemde tavuklar %15 proteinli 2650 kcal / kg metabolik enerjili yemlerle
beslenir. Tavukçulukta en önemli masrafı yem oluşturur. Güvenilir fabrikalardan
yem alınmalı, yem torbasının üzerinde yemin cinsi ve içeriği belirtilmiş
olmalıdır. İyi bir karma yem avuç içine alınıp kontrol edilirse, nemsiz, akıcı,
kötü kokusuz ve bir örnek olmalıdır. İşletmeye getirilen yemler nemsiz ve
havadar bir yere konmalı, yüksekliği 1,5- 2 metreyi geçmeyecek şekilde ızgaralar
üzerine istif edilmelidir. Tavuk yeminin %60’ını (arpa, buğday, mısır vb.gibi)
dane yemler oluşturur. Proteinli besin maddeleri ise (soya küspesi, pamuk tohumu
küspesi, yonca unu, balık unu, et-kemik unları vb.) yemin % 30-35 ni oluşturur.
Geriye kalan % 5-10 luk kısmını ise vitamin ve mineral maddeler oluşturur.
Ülkemiz şartlarında bir tavuğun günlük yem tüketimi 120-130 gr arasındadır. Bu
miktar tavuğun cinsine, yemlik sistemine, yem kalitesine, kümesin sıcaklığına
bağlı olarak farklılıklar gösterir. Ayrıca Pelet ve Granül yemi ince yeme göre
daha severek yerler.
Yem
tüketiminde pratik
düzeltmeler:
-
Yemin
1 kilosundaki ME değerindeki her 100 kcal lik artış veya azalış, yem tüketimini
5 g artırır veya azaltır.
-
Çevre
sıcaklığı (21OC)
optimalin altına düştüğünde her 10Cde
(21-4 CO)
yem tüketimi 1g artar. Optimalin üstünde ise (21-38OC
arasında) yem tüketimi 2,5 g azalır.
-
Yumurta
veriminde %70’ten sonraki her %10’luk artış veya azalış, yem tüketiminde 4 g lık
artış veya azalışa yol açar.
-
Canlı
ağırlıktaki her 50 g’lık değişme yem tüketiminde 1,3 g’lık artış veya azalışa
yol açar.
-
Normal yumurtanın (58 g)
ağırlığındaki, her 2 g lık artış veya azalış, yem tüketiminde 1 g artma veya
azalmaya yol açar.
-
Hareket yem
tüketimini
artırır. Yumurta
üretiminin yerde
yapıldığı
durumlarda
günlük yem
gereksinimi 5 g
daha fazla olur.
-
Bir tavuk
yumurtlama
devresi boyunca
ağırlığının
yaklaşık 8 katı
yumurta üretir.
Canlı ağırlığıda 1/3 oranında artar. Bu yüzden yumurtlama
devresi boyunca yaklaşık ağırlığının 20 katı kadar yem tüketmesi gerekir.
DERLEYEN:
Vet. Hek. Hüseyin DEMİRTAŞ
[Mayıs/2011] |